Poezi Patriotike

Jam shqiptar
e kosovar;
zot e krenar,
zot e bujar
mbi këtë dhé,
q'e kam si fe,
e përmbi fé:
E kam vatan!
E kam atdhe!
Që gjysh stërgjysh,
që brez pas brez,
që gjithëmonë.

Ti shqa thërret,
ti shqa bërtet,
gjer lartë në retë
se jam barbar.

Jo, s'jam
si bërtet ti,
si buçet ti,
ti, Mal i Zi.

Po vendin tim e dua,
lirinë e dua,
e s'dua
zot
mbi mua.

Kënga e parë

QËNDRIMI

Se jam këtu kur s'kish njeri,
kur s'kish kufi
as fqinjëri,
as shqa të zi.

Se jam këtu kur Mal i Zi
ish Iliri;
kur nga një det në tjetrin det
isha zot vetë!
Unë jam këtu nga moti
kur vetë Zoti
e bëri fushën fushë
e malin mal.

Unë jam këtu e do të jem
- dem baba dem -
sa mali të bëhet hi
e hiri mal përsëri.
Ma thonë emrin Asim Qerim
mbetur jetim
që në vegjëli.
Jam si më sheh
e si më njeh;
kësulëbardhë e kryelidhur,
kryelidhur me një shami;
me tri shami
për trimëri!

Jam eshtërmadh,
i vrazhdë jam,
e bojalli -
dhe sytë e mi
janë plotë shkëndi
si batërdi.
Dhe kam uri
si s'ka njeri -
për drejtësi
e për liri.
Si të gjithë asimët
e të gjithë qerimët
e vendit tim.

Ma thonë emrin Asim Qerim
mbetur jetim
që në vegjëli;
se babën tim ma vranë
naçallnikët,
podporuçnikët
edhe gllavnikët.

Ma vranë
se urdhër dha vojvodi
e krali vetë:
"Të vritet!"
Se ish kosovar
dhe se ish zot
mbi këtë dhe!

Dhe tokën që kisha nga baba
nga gjyshi
rrënjë pas rrënjë -
prej qindra vjet,
prej mijëra vjet,
ma morën.
Ah!
Ma morën vatanin
që e desha si xhanin!

Ma morën,
me armë në duar,
me gjak nëpër duar.
Agrarët!
Xhandarët!
Tyxharët!
Të gjithë tok
u bënë shok;
si sorrat
për kërrmë.

Oborin ma morën
gjer në shtëpi
dhe ngrenë për vete shtëpi
në sytë e mi!
Dhe unë,
ja, unë,
që isha zot
që qëmot,
mbeta pa dhé,
bujk pa dhé,
bari pa kopé -
këtu
në dheun tim.

Dhe plori m'u ndryshk,
hambari m'u myshk...

Po shpresa s'mu vyshk!
Kënga e dytë

DURIMI

Durova,
durova,
sa nuk duron njeri,
as Përëndi!

Më thanë të shkruhem vojnik
e mynafik
i kombit tim.

Më dhanë armë të vras
vëllanë,
sipas kanunit
të gjakut...
Po s'desha!

Dhe në e bëra ma falni,
se jam gjaknxehtë.

Më thanë të ngrihem të ik
ku qielli puthet me dhenë;
Stamboll,
Anadoll,
e më tej.
Se vetëm andej
paska për ne
popull pa zot -
vend boll...

Po malli i tokës s'më la,
po malli i fushës s'më la,
as gjaku i babës s'më la.

Dhe mbeta këtu,
i huaj,
si qen,
në vendin tim,
të babës tim...
Mbeta rajá,
e ndër rajá,
si për hatá;

në uri,
në qesëndi,
në skllavëri
të shqaut të zi.

Më thanë të ik në Allbani,
vatan i ri
i kombit tim,
si shkoi Selmani,
Hasani
e Dani.

Po dot nga toka s'u ndava
dhe mbeta të jem
ku jam
e ku do të jem.

Më thanë të shkoj në sheher
të shqahut të madh,
me sharrën në krah,
me kryet përdhé,
jaban
e beter;
portë më portë,
derë më derë,
i mjerë
e zemër sterrë,
për një kotherrë
bukë.
Po malli i vendit s'më la.
Ah, malli i gjakut s'më la
e mbeta këtu,
rajá.

Ta shemba shqa kufirin
që ngrite ti
në vendin tim e përmbi varr
të babës tim.

Ta shemba,
ta dogja,
me zjarrin e shpirtit,
të vuajtjes
dhe të urrejtjes.

Me zemërim,
me vrull të madh,
e bubullimë
që s'ka mbarim

Se vjete ti më çave,
më ndave,
më vrave,

armik - lugat,
armik -xhelat!

Kënga e tretë

SULMI

Ti bëre azape - s'u tremba,
ti ngrite kufire me gjemba,
fortesa ti ngrite;
t'i shemba!

Tani,
tani,
atje ku ti,
o Mal i Zi,
ngrite kufi
që ndanin
e çanin
vëllazëri;
Hej!
Sot!
Shkon
e valon
parmenda!

T'i bëra të gjitha rrëmujë
dhe ty
gjurma t'u zhduk
si në ujë.

I bie arë mes për mes
e gjer në brez,
e përmbi brez,
humbas
me gaz
në grurin tim,
të dheut tim,
të babës tim,
të birit tim;
sot e përjetë,
jetë pas jetë!

Dhe ndie qysh flet,
me zë të qetë,
im atë vetë
nga balta poshtëë:

"Ta mbroni dhenë
ku eshtrat kam,
ku hi e tokë
e pluhur jam.

Ta mbroni dhenë
që e ushqej
dhe sot si dje,
me kurmin tim.

Ta mbroni dhenë,
me zjarr ta mbroni,
me gjak ta mbroni!
Të derdhni gjakun

me grushte plot -
po kurrë lotë,
as sot, as mot!
Se loti është robëri,
gjaku - liri!"

Kënga e katërt

NDËRTIMI

Jam eshtërmadh
e bojalli
e me japi,
si më sheh ti,
si më njeh ti.

Po kam një zemër
në gjoksin tim
që pa pushim
më rreh
si Drin.
Dhe babën tim kur e kujtoj,
lotoj...

Të pashë të vrarë, or Baba,
e pa qejfin, si për hata,
rreth e përqark me xhandërma.
Desha të qaj e s'qava dot,
e të bërtas, sbërtita dot,
pa asnjë lot, pa asnjë lot.

Dhe prita sot të derdh një lot.

Tani,
tani,
unë jam gati
të vdes që sot,
se rroj përmot;
mbytur me gjak,
po jo me lotë,
për këtë dhe,
q'e kam si fé
e përmbi fé.
E kam vatan,
e kam atdhe!

Hej!
Po buças me zë kabá,
sa të dëgjohet në qiell lá,
sa të dëgjojë fund e kreje
kush gjak shqiptari ka në deje:
Shaban - vëlla!
Destan - baba!
Hej!
Komb i lirë kosovar,
ti komb shqiptar, ti zot krenar,
ti djalëri - ti pleqëri,
bëru gati!
Bëru gati për vrull të ri,
ta djegësh botën,
ta bësh hi,
për liri,
për Shqipëri!

Kënga e pestë

QËNDRIMI

Tani,
tani!
- O Mal i Zi -
ja unë,
ja ti!

Po unë - jo ti,
se jam këtu kur s'kish njeri
dhe as kufi
as fqinjëri...

Unë jam këtu kur Mal i ZI,
me Shumadi,
me Dallmati - sa mban e gjitha Shqehëri,
ish Iliri!
Kur nga një det në tjetrin det
isha zot vetë!
Se jam këtu nga moti
kur vetë Zoti
e bëri fushën - fushë
e malin mal.

Unë jam këtu
e do të jem,
- dem baba dem -
sa mali të bëhet hi,
e hiri mal përsëri.


Mitrush Kuteli (Dhimitër Pasko, 1907 - 1966) është ndoshta shkrimtari i vetëm shqiptar që ka lënë ndonjë kult pas vetes. Meqë kultet letrare në kulturën shqiptare janë pothuajse gjë e panjohur, Mitrush Kuteli është tejet interesant në këtë pikëpamje dhe sikur të ish bërë i njohur për shkrime të fantazisë mitologjike, ai do të meritonte padyshim të krahasohej me autorin e Përrallës së Unazës, Tolkien.

Fatmirësisht për ne, Mitrush Kuteli u bë i njohur për veprat e tija me karakter nacionalist. Përderisa ish gjallë, po edhe pas vdekjes, motivet e theksuara kombëtare të veprave të tij ishin, gjatë periudhave të caktuara, shkak i mjaftueshëm për mosvlerësimin e tij si shkrimtar të madh. Duke i cilësuar veprat e tija si përkatëse te romantizmi i moçëm nacionalist, elita kulturore shqiptare padrejtësisht ia uli vlerat këtij shkrimtari origjinal.

Sidoqoftë, veprat e Mitrush Kutelit lexohen ende dhe pikërisht në atë mënyrë që është karakteristike për shkrimtarët e kulteve; gjithmonë nga një rreth i ngushtë lexuesish fanatikë e besnikë.

Ndër veprat e para të Kutelit vlejnë të përmenden përmbledhjet e tregimeve Netë Shqiptare, Ago Jakupi e të tjera rrëfime, Dashuria e barbarit Artan, etj.

Nga kreijimtaria e tij e mëvonshme : Pylli i gështenjave, Xinxifillua, Tregime të moçme shqiptare, Baltë nga kjo tokë. Kuteli i ka përpunuar edhe mitet shqiptare, si p.sh. atë të Mujit e Halilit, dhe pikërisht prezantimet e tija të këtij eposi kanë qenë një ndër arsyet që është zgjedhë titulli Lugjet e verdha për faqet kulturore të Shqipërisë së Lirë. Uebmasteri i këtyre faqeve nuk i ka harruar përrallat

Krenari Shqqiptare
Kjo poeme është marrë nga romani
<> shkruar nga shkrimtari i shquar Sulejman Krasniqi.
Gjithashtu ndodhet ne koleksionin e
dr. Gerhard Geseman ,,Heroische Lebensform zu Literatur und weskunde Ballkanische Patriarchalitet,,-Munchen- 1979.

KRENARI SHQIPTARI
Nuk te perulem, as te leshoj udhe!
Pse jam i vorfen,pa fajin tim, jam burrë!
Nuk te leshoj udhe, anise pjelle e nji bareshe!
Nuk te nenshtrohem,sikur të jesh bir i çdo mbretneshe!
Ti mund të kesh lindur ne djepin me ar,
i mbeshtjellun me mendafsh te bute e te papare;
ushqye me musht luleshqerrash e me mjalte,
pasanikja te këtë mbeshtjelle me brez te arte.
Po unë jam me i madh se ne kasolle vorfnie,
me buke, krype e fjale fisnikie
e ruejta, e mbrojta, u gjakosa për këtë toke,
nder motet ma te vështira pushken pata shok.
Ne lahuten time do gjesh historinë,
te lashtë sa rruzulli për mua,për Shqipërinë!
Më ka linde shqiptarja e ashper,e fortë,
midis dhenve dhe krismave, mbi shkambin e ftofte,
Më ka mbeshtjelle me shallin e leshte e te ngrohte,
peshtjellakun ma te mirë qe s'është pa ne botë!
Lidhun më ka me sixhim, loze manaferre.
Nuk më ka perkedhelun, por ushqye me tamel dele!
Dhe për këtë jam betue:
Askujt udhën s'kam për t'ia leshue!

Memedheu
Mëmëdheu


Mëmëdhe quhetë toka
ku më ka rënurë koka,
ku kam dashur mëm'e atë,
ku më njeh dhe gur' i thatë
ku kam pasurë shtëpinë,
ku kam njohur përëndinë,
stërgjyshët ku kanë qënë
dhe varret q'i kanë vënë,
ku jam rritur me thërrimë
ku kam folur gjuhën time,
ku kam fis e ku kam farë,
ku kam qeshur, ku kam qarë,
ku rroj me gas e me shpres,
ku kam dëshirë të vdes.


Per Shqiperin
Për Shqipërinë

Ne Shqipëri u rrita
N'atë vend si drita

Ajo me hapi sytë
Ajo më ka dhënë drite

Me lindi, me rriti
Me qau e qeshi

Me mesoi e tregoi
Gjithmonë me ndihmoi

Papritur ngadalë
Gjithçka qe ish e bardhe

Ku vajti ?, ku shkoi?
Pse na hidheroi

E ndoqem ne vete
E bëtë te shkrete

Është e vërtetë
Betohem për jetë

Ndoqem bardhesine
Sollem erresine

Harruam historinë
Edhe lashtesine

U vrame e u preme
Gjakun e ndamë

Nderin e harruam
Besën e lame

Turpin e zi
E futem ne Shqipëri

Turp te na vi
O Shqiptari!

Shqiperis ju largova
Valle si e harrova

U ngrita dhe ika
Shkeputja afroi

Vuajtja me largoi
Trishtimi me trishtoi

Deshira me shtyu
Greqia me perpiu

Paraja dhe zilia
Ato qe te dyja

Me ndane me vellane
Dhe me babane

Me nënën me vonë
Me motren pergjithmone

Me shoket e shkrete
Me ndane për jetë

Me iku rinia
Me plaku vetmia

Valle c'po ndodh me mua
Të flas me nuk dua

Të harroj un dua
Harresa harroi mua

Kosova ne veri
Shqiponje e plagosur

Gjaku I rrodhi
Dhe s'kishte te sosur

E vrane, e prene
Shqipen e shkrete

Meshire nuk patën
Ta linin ne jetë

U ngrit vet Shqiponja
Me nuk duroi

Fluturoi e sulmoi
Lirine e fitoi

Ndihmuan dhe te tjerë
Nga një tjetër dere

Ta mbajmë mend
Kush qe ai vend?

Ti hapim ne sytë
Andej nga vjen drite

E fitoi me gjak
Dhe nuk ishte pak

Enver o Enver!
Ai bëri sa mundi

Nga fundi s'kuptoi
Dhe na vetmoi

Të kujtojmë c'ka ndodhi
Të mos përsëritet

Gabimet nuk falen
Kuptohen dhe ndalen

Ndalen pa pikuar
Atje te burimi

Burimi duhet gjete
Atje është shpëtimi

Ta gjejmë siç e gjeti
Gjergj Kastrioti

Ai ishte trimi
Edhe patrioti

Shumë shqipetare te tjerë
Burimin e gjene

Luftuan me pushke
Luftuan me penë

Luftuan e dhanë
Për Shqipëri

Ne je shqiptar
Lufto edhe ti

Burimi I mirë
Duhete gjete

Ta kërkojmë te gjithë
Ashtu siç dim vete

Buron atje
Mes malesh me bore

Është ne Shqipëri
E kemi ne dorë

Nuk është ne Greqi
As Itali

Është ne Krujë
Është ne Shqipëri

Është Atje
Është I varrosur

Ngrihu o Gjergj
Duhete'sh'groposur

O Zot te lutem
Ndihmo këtë toke

Jemi Shqipetare
Nuk kemi me lote

Na shteruan lotet
Nuk ka me kuptim

Europa veshtron
Kerkon bashkim

Bashkimi I Shqipërisë
Fillon ne Shqipëri

Fillon ai tek unë
Fillon ai tek ti

Bashkimi I shqipetareve
Është Amanet

Nga Gjergj Kastrioti
Kur ishte ne Jete

Bashkohuni o shqipetare
Behuni ju bashke

Siç kemi jetuar
Ne kohën e lashtë

Jemi Ilire
Jemi Albani

Jemi Kosovë
Jemi Shqipëri

Jemi Ilirian
Se harron Toka

Jemi Shqipetare
E di gjithë Bota

Kjo vjershe, këto vargje
Këtu nuk kan mbaruar

Kjo vjershe, këto vargje
Jetojne duke shkruar

Do shkruhen nga unë
Do shkruhen nga ti

Shkruaj o Shqipetar
Për Shqipëri

Shkruaj dhe ti
Ashtu siç di vete

Shkruaj o shqiptar
Ne je I vërtetë

Mere guximin
Shkruaj me lote

Shkruaj me shpirt
Shkruaj me dorë

Shkruaj për Shqipërinë
Shkruaj Historinë

Shkruaj te mirat
Edhe bardhesine

Historia jonë
Me kryet e saj lartë

Ta shkruajm ne leter
Ta shkruajm ne karte

Shkruaj për shqiperine
Edhe Shqiptarine

Këto vargje
Kurrë nuk shterojne

Ne vdeksha unë
Le të vazhdojnë

Të shkruaj, mendoj
Deshiren un dua

Nuk ndalem dot
E kame ne sua

E kam te ngulitur
E kam te skalitur

Jeton brenda meje
Nuk ka për te ikur

Do shkruaj për gjuhën
Dhe Historinë

Do shkruaj për Artin
Për Letersine

Po shkruaj unë Shqip
Ne këtë leter

Është Gjuha Jone
Dhe e askujt tjetër

S'është Latinish
Nuk është Greqisht

Është Gjuha Shqipe
Është Ilirisht

Është Histori
Është e vërtetë

Është e gjallë
Është ne jetë

Ngado qe te vete
Ngado qe te shkoj

Më duhet te shkruaj
Më duhet te shikoj

Të shkruaj Historinë
Më duhet te vazhdoj

Turqia mizore
Na vrau, na preu

Na ndryshoi Fene
Shpirtin dot s'na ktheu

Jemi shqipetare
Jemi bij Shqiponje

Jemi Iliriane
Jemi djem Kosovë

Jemi Arnaute
E ke then ti vete

Mos na prek me dorë
Le Shqiperin te qete

Greqia e lashtë
I vjen anes rrotull

Është dhelper dinake
Është atje ne strofull

Epirin e lashtë
Edhe Camerine

Të gjith bashke jetonim
Kishim ne shtepine

Është dhe Serbia
Nuk di shumë për te

Shkruaj o Kosovë
Ti e njeh atë

Është po ashtu
Edhe Maqedonia

Brenda nëpër te
Lulezon Shqipëria

Janë komshijte tanë
Veç një are na ndan

Duhet te gjejmë gjuhën
Lufta sjell veç luftën

Të mesojme te rrojme
Bashke te jetojme

Të ndertojme Ballkanin
Shtepine dhe vatanin

Amerika e largët
Emigrante kërkon

Shpirtin na trazon
Syte na I loton

Nuk është dhe Shqiperie
S'është dhe Ilirie

Është dhe Amerikë
Është dhe Gjermanie

Qajne nenat e mjera
Shpirti qan me lot

Djemte po I ikin
Dhe nuk kthehen dot

Qajne ne Shqipëri
Presin ne vetmi

Keq nuk po të vjen
O gurbet I zi

Jetoni o shqipetare
O njerëz te pa mposhtur

Punoni e fitoni
Nenat mos harroni

Mos qani o nëna
Djemte nuk ju harrojnë

Punojne e jetojne
Bashke me ju vajtojne

O vëllezër o shqipetare
Valle a me degjoni

Do bertas me fort
Mos te me harroni

Ju o shqipetare
Rrugeve te Europes

Ju kërkon Shqipëria
Gjaku, Dashuria

Atje është Liria
Edhe pasuria

Shqipetaret e tjerë
Qe kaq larg ju jeni

Shumë ne Amerikë
Ca s'dini nga veni

Nuk jan dokumenta
Jan loj llotarie

Nuk lozet Historia
Është gjak Shqipëria

Ti o Art Shqipetar
Ku ke vajt dhe futur

Ngriji kryet lart
Mos rri I keputur